Hz. Mevlânâ; “Alemde herkes nefsî nefsî der, ben ise bir hiçim, bir hiçim diyorum” diyor? Bugünün insanına bunu nasıl anlatacağız efendim? Nedir hiçlik?

 Bugünün insanına ne anlatacağız baştan aşağı problemler içerisinde. Allah bugünün insanına yardım etsin Yalnız şunu diyebileceğim,, her şey aslına rücû eder, “asıllara, yani prensiplere doğru, bozulmamış otantik doktrine dönüş”tür modern insana tavsiye edeceğim şey. Dolayısıyla o otantik yolu bulmadığı sürece bir insan doğru yolu bulamaz. Mevlana’nın hiçlik felsefesi bütün sufilerde vardır .

  Ben yokum diyerek bunlar var olurlar. Modern insan ben varım dediği için aslında yok Bugün Eric Fromm, sahip olmak ve olmak diye bir kitap yazmıştır. Olmaktır esas olan. Ancak modern insana bir şeye ne kadar sahip olursan o kadar var olursun telkini yapılmaktadır, dersleri verilmektedir, Aslında yanlıştır. Varoluş dersleri vermek lazım. İbnül Arabi “vücûdi pakî” der. Yani benim var oluşum yok oluşumdur aslında ben yokum dedikçe var oluyorum. Bu önemli bir sırdır. Mevlana’da da aynısı var. “Hîçî” der o. Yani “ben yokum” bu paradoksal ifadeler tasavvufta çok önemlidir.

“Bir şey biliyorsam o da hiçbir şey bilmediğimdir” sözünde de bu vardır, o, bu sözü söyleyen kişi cahildir anlamına gelmez gerçekte her şeyi bildiği anlamını gösterir. Biri dese ki ben her şeyi biliyorum, ben çalışmalarımı yedi dil üzerinden yapan beş tane doktorası olan, elli tane bilmem nesi olan gel ben biliyorum diyorsa o kişinin irfânî anlamda hiçbir şeyi bilmediğini iddia edebilirsiniz.