KİTAP NASIL OKUNUR – OKUDUĞUNUZ HER KİTABI DAHA KALICI ÖĞRENMENİN 7 YOLU
Kitap Nasıl Okunur – Okuduğunuz Her Kitabı Daha Fazla Ve Daha Kalıcı Öğrenmenin 7 Yolu – Çoğumuzda şu şikayet vardır: “Okuyorum ama ne okuduğumu sorsan aklımda hiçbir bilgi kalmıyor. Sanki kitabı okumamış gibiyim!” Bu tür şikayetlerin nedenlerinden biri kitap okuma tekniklerini bilmeyişimizdir. Tamam çok kitap okuyalım; daha fazla kitap okumanın birçok faydası vardır elbette. Ama tekniğine uygun okunursa daha fazla bilgiyle yükleniriz. Kitaplar konusunda söylenmiş beğendiğim binlerce güzel sözlerden biri şudur: “İyi bir kitap, geçmiş tecrübelerinizi yorumlamanız ve ders almanız için iyi bir yol göstericidir.”
Nasıl mı?
Bakın; yeni bir zihinsel model veya yeni bir fikir öğrendiğinizde, “beyninizdeki yazılım” güncellenir“. Aniden, tüm eski veri noktalarınızı (yani kayıtlı nöronlarınızı) yeni edindiğiniz program aracılığıyla çalıştırabilirsiniz. Eski anılardan yeni dersler çıkarabilirsiniz. Ne demişler? “Okuma geçmişi değiştirir.”
Tabii ki, bu sadece okuduğunuz kitapların içselleştirilmesi ve iç görülerini hatırlamanız durumunda geçerlidir. Bilgi sadece kazanılırsa ve beyinde tutulursa başka bilgilerle birleşir ve yeni bir anlama kavuşabilir. Başka bir deyişle, önemli olan sadece daha fazla kitap okumak değil, okuduğunuz her kitaptan daha fazla yararlanmaktır.
Tabii ki bilgi edinmek, okumak için tek sebep değildir. Zevk veya eğlence için okumak zamanın harika bir kullanımı olabilir. Bu konuda sitenizde yazılmış birbirinden güzel makaleler var. Mesela “Kitap Okumanın Unutulmaz 10 Faydası” ve “Eleştirel Okuma” üzerine harika yazılar okuyabilirsiniz. Diğerleri için www.KisiselGelisim.com’u web sitesinde “okuma” yazıp site içi arama yapabilirsiniz.
Öğrenmek İçin Okumak
Kitap Nasıl Okunur – Bu yazı “öğrenmek için okumak”la ilgilidir. Bunu göz önünde bulundurarak, düşündüğüm, zaman zaman Hızlı Okuma eğitimlerinde de paylaştığım en iyi okuma anlama stratejilerinden bazılarını içermektedir.
1-) Daha Çok Kitabı Okumadan Bırakın
Kitap Nasıl Okunur – Öncelikle okumak için elinize aldığınız kitabın okumaya değer olup olmadığını anlamalısınız. Bir kitabın okumaya değer olup olmadığını değerlendirmeden okuyup, sonunda hiç de beklediğiniz bilgileri öğretmediğini anlamak kötü bir okumadır. Bir şeyin okumaya değer olup olmadığını anlamak uzun sürmez. Okunaklı, anlaşılır bir kitap veya bir yazı taşıdığı kaliteli fikirleri hemen gösterir.
Sonuç olarak, yaptığınızdan, yani bir kitaba başlayıp uzun zaman onunla meşgul olmak yerine daha fazla kitabı elinize almalısınız. Bir kitabın okumaya değer olup olmadığını anlamak için o kitabı sayfa sayfa okumanız gerekmiyor. Kitabın İçindekiler bölümünü, bölüm başlıkları ve alt başlıkları gözden geçirebilirsiniz. İlginç bir bölüm seçip birkaç sayfasını okumaya dalın. Kitapta gezinin ve vurgulu puntolarla yazılmış ara başlıklara veya tablolara bakın. On dakika içinde kitabın okunmaya değer olup olmadığına dair makul bir fikriniz olacaktır.
Sahiden siz bir kitapçıya gittiğinizde, kararsız bir alıcı olarak, kitap seçiminde aynı yolu izlemiyor musunuz?
Sonra önemli adım geliyor: Okumak için zamanınızı almaya değer bulmadığınız kitapları hızlı bir şekilde, suçluluk duymadan veya utanmadan bırakın.
Hayat, ortalama kitaplara harcanamayacak kadar kısa; ayrıca harcayacağınızı zamanın alternatif maliyetleri ise çok yüksektir. Okunacak çok şaşırtıcı şeyler var. Ne demişti Collison; “Hayat şu anda bildiğiniz en iyi kitabı okumamak için çok kısadır.”
İşte benim tavsiyem: Bugüne kadar elinize aldığınızdan daha fazla kitaba başlayın; ama önce okumaya değer mi diye bakın ve okumaya değmez olan bir çoğunu 10 dakikada bırakın. Harika olanları ise iki kez okuyun.
2-) Öğrendiğinizi Kullanabileceğiniz Bilgileri İçeren Kitapları Seçin
Kitap Nasıl Okunur – Okuduğunu anlama becerisini geliştirmenin bir yolu, verdiği bilgileri hemen uygulayabileceğiniz kitapları seçmektir. Okuduğunuz fikirleri hayata geçirmek ve uygulamak, onları aklınızda tutmanın en iyi yollarından biridir.
Kullanabileceğiniz bir kitap seçmek, aynı zamanda dikkatinizi yönlendirerek okunan materyali hatırlamak için güçlü bir teşvik sağlar. Örneğin, yeni bir işe başlıyor veya yeni bir iş kuruyorsanız, okuduğunuz satış kitabından yapabileceğiniz her şeyi elde etmek için çok fazla motivasyonunuz olur. Benzer şekilde, biyolojiyle ilgili bir işte çalışan biri “Türlerin Kökeni'” başlıklı bir kitabı rastgele bir okuyucudan daha dikkatli okuyabilir, çünkü okunanlar doğrudan onun günlük çalışmalarına bağlantılı olabilecektir.
Tabii ki, her kitap hemen uygulayabileceğiniz pratik, bir nasıl yapılır kılavuzu değildir. Bazı kitaplar da sadece bilgeliğinizi artırabilir. Ama ben ilgilendiğim konularla ilgili kitapların içeriğini hatırlama ihtimalimin daha yüksek olduğunu biliyorum ve düşünüyorum.
3-) Araştırılıp Bulunabilir Notlar Oluşturun
Kitap Nasıl Okunur – Okuduklarınızla ilgili notlar tutun. Bunu istediğiniz gibi yapabilirsiniz. Büyük bir üretim veya karmaşık bir sistem olması gerekmez. Önemli noktaları ve pasajları vurgulamak için bir şeyler yapın.
Ben eskiden TV’de sinema izlerken bile defterime notlar alırdım. Bunların bir kısmı cümle kalıpları olarak tırnak içi aynen alıntılardı. Böylece film bittikten sonra “bana kalan nedir?” diye sorduğumda ana fikri elde ettiğimden emindim.
Ama asıl anahtar: Notlarınızı aranıp bulunabilir bir formatta ve düzende saklamanızdır.
Okuduğunu aklınızda tutma görevini sadece hafızanıza bırakmaya gerek yoktur. Google dokümanı olarak saklamak onu kolayca bulmanıza da yarar. Ya da sadece Word dosyası olarak not tutup uygun isim verdikten sonra da bir dosyada onları biriktirebilirsiniz.
Ana fikir aynı: Aranabilir notları tutmak elde ettiğiniz fikirlere kolayca tekrar geri dönmek için çok önemlidir. Bir fikir veya bilgi yalnızca ihtiyaç duyduğunuzda bulabiliyorsa faydalıdır.
4-) Bilgi Ağacı Oluşturun
Kitap Nasıl Okunur – Bir kitabı hayal etmenin bir yolu, gövdeyi oluşturan birkaç temel kavramı ve dalları oluşturan detayları içeren bir bilgi ağacı gibidir. “Dalları birleştirerek” ve mevcut kitabınızı diğer bilgi ağaçlarıyla bütünleştirerek daha fazla bilgi edinebilir ve okuduğunu anlama becerisini geliştirebilirsiniz.
Bu tıpkı beynimizdeki nöron ağlarının oluşumu gibidir. Bunun gibi bağlantılar, yeni bilgileri zaten anladığınız kavram ve fikirlere “bağlayarak” okuduklarınızı hatırlamanıza yardımcı olur. Munger’in dediği gibi, “Okuduğunuz şeyi gösterilen fikirlerin temel yapısıyla ilişkilendirme zihinsel alışkanlığına girerseniz, yavaş yavaş bilgelik biriktirirsiniz.”
Size başka bir konuyu hatırlatan bir şey okuduğunuzda veya hemen bir bağlantıya veya fikre yol açtığında, bu tip düşüncelerin hemen gelip gitmesine izin vermeyin. Öğrendiklerinizi ve diğer fikirlerle nasıl bağlantı kurduğunu yazın. Bunun en kolay yolu okuduğunuz kitapta verilen fikir ve bilgilerle çağrıştırdıklarını içeren bir “Beyin Haritası” veya “Zihin Haritası” hazırlamaktır.
5-) Kısa Özet Yazın
Kitap Nasıl Okunur – Bir kitabı bitirir bitirmez, tüm metni sadece üç cümleyle özetlemek için kendime meydan okuyorum. Bu kısıtlama elbette sadece bir oyundur, ama beni kitap hakkında gerçekten en önemli olan şeyleri düşünmeye zorluyor.
Bir kitabı özetlerken düşündüğüm bazı sorular:
- Ana fikirler nelerdir?
- Bu kitaptan şu anda bir fikir uygularsam, bu hangi fikir olurdu?
- Bu kitabı bir arkadaşıma kısaca nasıl anlatırım?
Birçok durumda, genel olarak tek paragraf özetimi tekrar okumamın tüm kitabı tekrar okumamdan çok daha faydalı olacağını fark ettim.
Kitabın tamamını üç cümleye sıkıştıramayacağınızı düşünüyorsanız, Feynman Tekniği’ni kullanmayı düşünün.
Feynman Tekniği Nedir?
Richard Phillips Feynman (1918-1988), 20. yüzyılın en önemli fizikçilerinden. Özellikle kuantum elektrodinamiği alanındaki araştırmalarıyla tanınan Feynman, yine bu alandaki çalışmaları nedeniyle 1965’te Nobel Fizik Ödülü’ne layık görüldü.
Feynman Tekniği, Nobel Ödüllü fizikçi Richard Feynman’ın adını taşıyan not alma stratejisidir. Oldukça basit: Kitabın adını boş bir kağıdın üzerine yazın, ardından kitabı daha önce hiç duymamış birine nasıl açıklayacağınızı yazın.
Kendinizi sıkışmış bulursanız notlarınızı gözden geçirin veya metne geri dönüp tekrar tekrar deneyin. Ana fikirleri iyi anlayana ve açıklamanıza güvenene kadar yazmaya devam edin.
Hemen hemen hiçbir şeyin, bir fikre yeni başlayan birine açıklıyormuş gibi bir fikir hakkında yazmaktan daha iyi bir şey olmadığını gördüm. Bir finansal analist olan Carlson benzer bir şey söylüyordu: “Bir kitaptan öğrendiklerimi anlamanın en iyi yolu, bu konuda bir şeyler yazmaktır.”
6-) Konuyu Çevreleyin
Thomas Aquinas’ın alıntısını sık sık düşünüyorum, “Tek bir kitabı olan adama dikkat adin.”
Bir konuda sadece bir kitap okuduysanız ve bunu tüm yaşam kategorisine yönelik inançlarınızın temeli olarak kullanırsanız, bu inançlar ne kadar sağlam olur ki? Bilginiz ne kadar doğru ve eksiksiz olurdu, bir düşünün.
Bir kitap okumak çaba ister, ancak insanlar genellikle bir inanç sisteminin temeli olarak bir kitap veya bir makale kullanırlar. Bu, bireysel deneyimimizi inançlarımızın temeli olarak kullanmak söz konusu olduğunda daha da doğrudur (ve üstesinden gelmek daha zordur).
Bu sorunu yok etmenin bir yolu, aynı konuda çeşitli kitaplar okumaktır. Konuyu farklı açılardan değerlendirin, aynı soruna çeşitli yazarların gözlerinden bakın ve kendi kişisel deneyiminizin sınırlarını aşmaya çalışın.
7-) İki Kez Okuyun
Kitap Nasıl Okunur – Bu makalenin başlangıcında bahsettiğim bir fikre geri dönerek bitirmek istiyorum: Harika kitapları iki kez okuyun. Filozof Karl Popper faydaları güzel bir şekilde şöyle açıklamıştı: “Okumaya değer her şey sadece iki kez okumaya değil, tekrar tekrar okumaya değer. Bir kitap faydalıysa, o zaman her zaman yeni keşifler yapabilir ve birçok kez okumuş olsanız bile, her yeni okumada daha önce fark etmediğiniz şeyleri bulabilirsiniz. ”
Buna ek olarak, harika kitapları yeniden ziyaret etmek de yararlıdır, çünkü uğraştığınız sorunlar zamanla değişir. Elbette, bir kitabı iki kez okuduğunuzda, ilk seferinde kaçırdığınız bazı şeyleri yakalarsınız, ancak yeni pasajların ve fikirlerin bu kez sizinle alakalı olması daha olasıdır. Hayatta olduğunuz noktaya bağlı olarak farklı cümlelerin sizle bağlantılı plması doğaldır.
Aynı kitabı tekrar okuduğunda asla bir öncekinde olduğu gibi aynı şekilde okumazsınız.
Elbette, her okumadan yeni bir şey almasanız bile, harika kitapların tekrar ziyaret edilmesi faydalı olacaktır, çünkü fikirlerin hatırlanması için tekrarlanması gerekir.
